Airbus Endeavr: Astudiaeth achos y prosiect

Cyd-destun

Mae rhaglen ymchwil ac arloesi Airbus Endeavr yn buddsoddi mewn cydweithrediadau ymchwil gyda phrifysgolion a busnesau bach a chanolig yng Nghymru ac mae wedi bod yn rhedeg ers 2010. Mae'r rhaglen wedi cryfhau ecosystem ymchwil a thechnoleg-BBaCh Cymru, gan gyfrannu at biblinell ymchwil a thechnoleg Airbus yn ogystal â helpu i angori ei bresenoldeb ledled Cymru. Mae'n fenter a ariennir ar y cyd rhwng Llywodraeth Cymru ac Airbus Defence and Space, gyda chefnogaeth Prifysgol Caerdydd a phartneriaid eraill.

Mae rhaglen Endeavr wedi esblygu dros y 15 mlynedd diwethaf ac mae Wavehill wedi bod yn rhan o sawl cam werthuso ei chyflawni, gan helpu i ddangos ei effeithiau ac i ddarparu argymhellion ar sut y gellir mireinio'r cynllun.

Ein Dull

Yn 2021, cynhaliodd Wavehill werthusiad manwl o'r rhaglen. Yn 2024, gwnaethom gynhyrchu adolygiad wedi'i ddiweddaru a oedd yn olrhain y cynnydd a wnaed yn erbyn ein hargymhellion 2021. Roedd ein hadolygiad yn cynnwys:

• Theori fanwl o newid. Roedd hyn yn amlinellu'r rhesymeg dros y buddsoddiad gan Lywodraeth Cymru ac gan Airbus, y gweithgareddau sy'n cael eu cyflawni, yr allbynnau a'r canlyniadau disgwyliedig, a'r rhagdybiaethau sylfaenol.

• Adolygiadau cyd-destunol. Asesiad o’r newidiadau mewn amodau economaidd a pholisi, gan gynnwys effeithiau Covid-19 a Brexit ar gyflawniad y rhaglenni.

• Ymgynghoriadau. Cynhaliwyd y rhain gyda phartneriaid allweddol o Lywodraeth Cymru, Airbus, y byd academaidd, a busnesau bach a chanolig i asesu effeithiolrwydd ac effeithiau'r rhaglen.

• Adolygiadau o ddata’r rhaglenni. Roedd hyn yn meincnodi prosesau'r rhaglen yn erbyn cynlluniau ymchwil ac arloesi eraill y DU i nodi gwersi i'w cyflwyno yn y dyfodol.

Daeth y gwerthusiad i ben gyda set o ganfyddiadau ac argymhellion allweddol ar gyfer sut y gellid addasu'r rhaglen i wella ei effeithlonrwydd a'i heffeithiolrwydd, er mwyn gwella a dogfennu effeithiau'r rhaglen yn well.

Yn 2024, gwnaethom gynnal adolygiad wedi'i ddiweddaru o'r rhaglen. Yn rhannol, roedd hyn yn profi i ba raddau yr oedd argymhellion blaenorol wedi'u gweithredu a pa mor effeithiol roeddynt. Tynnodd hefyd sawl argymhelliad pellach ar gyfer cam nesaf y rhaglen.

Effaith

Roedd adolygiad 2021 yn cyd-daro ag ailgyfeirio rhaglen Endeavr. Chwaraeodd argymhellion Wavehill ran bwysig wrth lunio'r newidiadau; Roedd llawer o'r addasiadau a weithredwyd yn ymateb yn uniongyrchol i argymhellion o'n hadolygiad.

Er enghraifft, dechreuodd y rhaglen alinio briffiau ymchwil yn agosach ag anghenion technegol Airbus, hwyluso datblygiad mwy effeithiol eiddo deallusol a chynyddu cyfranogiad arbenigwyr yn y broses o wneud penderfyniadau: pob un yn argymhelliad allweddol o’n hadolygiad.

O ganlyniad, canfu adolygiad 2024 fod Rhaglen Endeavr wedi'i hintegreiddio'n ddyfnach i weithrediadau ehangach Airbus, gan arwain at fwy o debygolrwydd y bydd prosiectau yn cael eu mabwysiadu i bortffolio Airbus. Mae hyn, yn ei dro, wedi gwella effaith y rhaglen ar Airbus, economi Cymru, a'r dirwedd ymchwil.