Cyd-destun
Nid yw effaith Covid-19 ar iechyd a lles pobl wedi cael eu teimlo'n unffurf ar draws cymdeithas, ond mae wedi ysgogi canlyniadau iechyd negyddol yn anghymesur i'r rhai sydd eisoes dan anfantais mewn cymdeithas. Bydd yr effeithiau dyfnach hyn ar iechyd a lles, cymunedau a chydlyniant yn cael effeithiau dwys ar y DU am flynyddoedd lawer i ddod.
Lansiwyd Cronfa Rheoli Achosion COVID (COMF) gan Gyngor Sir Durham i gynorthwyo gweithgarwch diwylliannol a chymunedol a ddarparwyd mewn ffordd ddiogel o Covid-19. Cyflwynwyd dwy raglen grant adfer drwy COMF, a gynlluniwyd i gyd-fynd ag amcanion iechyd y cyhoedd sy'n deillio o adolygiad 2020 o Adroddiad Marmot, yn benodol ar fynd i'r afael ag anghydraddoldebau iechyd a phenderfynyddion cymdeithasol sylfaenol.
Ym mis Awst 2021 comisiynodd Cyngor Sir Durham Wavehill i ymgymryd â gwerthusiad annibynnol o'r ddwy raglen grant i ddal eu heffaith i lywio cynllunio at y dyfodol.
Nesáu
Mabwysiadodd y tîm gwerthuso ddull cymysg o asesu'r gwaith o gyflawni ac effaith y cynlluniau grant. Dyluniwyd y dull gweithredu i gydnabod natur ysgafn y trefniadau monitro ac adrodd grantiau yn ogystal â lefelau gwahanol o sgiliau, profiad, a chapasiti ar draws derbynwyr grant. Mae'r gwerthusiad wedi ymgorffori:
Adolygiad ar sail desg o ffurflenni cais grant a dogfennau ymchwil a pholisi perthnasol
Presenoldeb mewn sampl o gyfarfodydd panel grant
Ymgynghoriadau gyda sampl o dderbynwyr grant, gan ganolbwyntio ar ddeall eu dull o fonitro a gwerthuso
Dadansoddiad o ddigwyddiadau a data gweithgareddau a gipiwyd gan dderbynwyr grant
Cynhyrchu astudiaethau achos gyda 9 derbynnydd grant
Sesiwn Gweithdy Theori Newid
Cynhyrchu adnoddau ac offer canllawiau monitro a gwerthuso ar gyfer derbynwyr grant
Ardrawiad
Mae'r ystod o ddigwyddiadau a gefnogir gan COMF, y mae llawer ohonynt wedi bod yn rhad ac am ddim i'w mynychu, wedi rhoi cyfle i deuluoedd gymryd rhan mewn profiad diwylliannol a rennir, sydd yn ei dro wedi cyfrannu at gryfhau bondiau teuluol a datblygu gwytnwch. Yng nghyd-destun adferiad COVID-19, mae cymunedau sy'n blaenoriaethu diwylliant, creadigrwydd a chyfalaf cymdeithasol lleol yn debygol o fod yn fwy gwydn.
Mae ein gwerthusiad o ddigwyddiadau COMF yn dangos ystod o ganlyniadau lles sy'n gysylltiedig â meithrin balchder dinesig, adeiladu ymdeimlad o berthyn, mynd i'r afael ag unigrwydd cymdeithasol ac unigrwydd, meithrin ymddiriedaeth, a darparu cyfleoedd ar gyfer rhyngweithio cymdeithasol ystyrlon. Ar y cyd mae hyn yn helpu i adeiladu cyfalaf cymdeithasol a seilwaith cymdeithasol mewn sawl maes amddifadedd. Mae ein gwerthusiad hefyd yn dangos bod cronfa COMF wedi cyfrannu'n uniongyrchol at ddyheadau ac amcanion sydd wedi'u cynnwys yn y weledigaeth ar gyfer y sir a'i Strategaeth Iechyd a Lles.
Prif ffeithiau
TMae Rhaglen COMF wedi ariannu cyfanswm o 64 o ddigwyddiadau ledled y sir yn ystod 2021/22,
gan gynnwys 21 o ddigwyddiadau diwylliannol cymunedol newydd,
40 o ddigwyddiadau diwylliannol cymunedol presennol
3 Digwyddiadau cofio.
Mae'r tîm gwerthuso yn amcangyfrif bod tua 90,000 o bobl wedi cymryd rhan mewn gweithgareddau a ariennir gan COMF naill ai fel aelodau o'r gynulleidfa neu gyfranogwyr.