Ers ei sefydlu yn 1982, mae S4C wedi chwarae rhan allweddol wrth gefnogi, hyrwyddo a meithrin y sector creadigol yng Nghymru. Cawsom ein comisiynu i ddarparu asesiad effaith cynhwysfawr o weithgareddau S4C dros y flwyddyn ariannol 2022/23. Roedd ehangder a chwmpas cyfraniad S4C yn golygu bod yn rhaid i'n hymchwil fynd y tu hwnt i gipio cyfraniadau economaidd y darlledwr yn unig. Roedd ein gwaith hefyd yn asesu'r effeithiau cyllidol ehangach, yn ogystal â chyfraniadau cymdeithasol ac amgylcheddol y mae S4C wedi'u gwneud.
Roedd rhyddhau Strategaeth 2022-2027 S4C yn cyd-fynd â throsglwyddiad y darlledwr i fodel o gael ei ariannu gan ffi’r drwydded, a oedd yn sefydlog am y ddwy flynedd gyntaf hyd at fis Ebrill 2024. Roedd y sector yn wynebu costau cynhyrchu cynnwys digynsail, wedi'u gyrru gan effaith y pandemig, y cyfraddau chwyddiant uchaf a welwyd yn oes S4C, yn ogystal â thirwedd cyfryngau cynyddol gystadleuol o lwyfannau ffrydio. O ystyried yr amgylchiadau hyn, roedd S4C yn awyddus i ddangos eu gallu i greu cynnwys perthnasol, gwerth am arian, aml-gyfrwng tra hefyd yn cael effaith gadarnhaol ledled Cymru ar gymunedau ac economïau lleol a'r iaith Gymraeg.
Er mwyn sicrhau ein bod yn gallu dal effeithiau economaidd a chymdeithasol S4C yn gadarn ac yn gynhwysfawr, fe wnaethom lunio fframwaith asesu effaith economaidd cyfannol i ategu ein dull ymchwil a oedd yn cynnwys y canlynol.
Dadansoddiad meintiol o ddata ariannol ac arolwg
Mae S4C yn comisiynu llawer o'i chynnwys yn allanol. Felly, roedd yn hanfodol i ni edrych ar sut yr effeithiodd eu gweithrediadau ar eu cyflenwyr, gan ganolbwyntio'n benodol ar sector y cyfryngau. Gan ddefnyddio data gwariant manwl a rannwyd gan S4C, fe wnaethom fapio'n ddaearyddol effaith economaidd y sefydliad ar draws cymunedau lleol Cymru yn ogystal â sut y cylchredodd eu gwariant o amgylch yr economi ehangach, gan ysgogi twf busnesau a swyddi o ansawdd uchel.
Cyfweliadau manwl â rhanddeiliaid a chwmnïau cynhyrchu
Buom yn siarad â sawl sefydliad yn amrywio o grwpiau'r trydydd sector i ddarlledwyr eraill a chynhyrchwyr cynnwys. Roedd hyn yn rhoi cipolwg gwerthfawr ar y rolau niferus a chwaraeodd S4C wrth angori'r sector creadigol yng Nghymru. Roedd hyn yn cynnwys datblygu sgiliau a thalent ac eirioli dros Gymru a'r Gymraeg ar y llwyfan byd-eang. Roedd S4C hefyd yn gweithredu fel deorydd i'r diwydiant creadigol, a nododd llawer o fusnesau fod eu gwaith gyda'r darlledwr wedi rhoi'r hygrededd iddynt sicrhau comisiynau gan ddarlledwyr eraill. Roedd y cyfweliadau hefyd yn cynnig cipolwg ar gyfraniadau strategol ehangach S4C, sy'n cynnwys mynd ati i hyrwyddo dysgu a throsglwyddo’r Gymraeg fel rhan o strategaeth ehangach Cymraeg 2050. Yn ogystal, mae sicrhau ffocws cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol ar draws eu penderfyniadau comisiynu a'u polisïau mewnol yn sicrhau eu bod yn cyd-fynd â deddfwriaeth fel Deddf Gwerth Cymdeithasol y DU a Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol Cymru.
Astudiaethau Achos
Gwnaethom ddatblygu ugain astudiaeth achos i arddangos natur weladwy effaith bositif S4C ar bobl ledled Cymru ac ar eu rhan. Roedd hyn yn cynnwys helpu i sefydlu gofod stiwdio a swyddi newydd yn Ynys Môn, creu llwyfan ar gyfer digwyddiadau diwylliannol Cymreig newydd a sefydledig a chymryd rôl flaenllaw wrth wella cynaliadwyedd sector cyfryngau Cymru.
Sut mae'r sector creadigol wedi llwyddo
Canfu ein hymchwil fod S4C yn dangos gwerth da am arian ac yn effeithio'n gadarnhaol ar fywydau pobl ledled Cymru gyfan yn economaidd ac yn ddiwylliannol. Ar ben hynny, mae wedi amlygu bod S4C mewn sefyllfa gref i adeiladu ar y llwyddiannau hyn a pharhau i wasanaethu fel angor i ddiwylliant Cymru a'r sector diwylliannol. Mae rhai o'n canfyddiadau allweddol o'n hymchwil i weithgareddau S4C ym mlwyddyn ariannol 2022-23 yn dangos:
Mae cyfraniad economaidd S4C wedi arwain at 1,900 o swyddi ac wedi cynhyrchu £136m mewn allbwn economaidd i economi Cymru.
Am bob £1 o gyllid ffi'r drwydded a dderbyniwyd gan S4C, cynhyrchodd y darlledwr £1.53 o allbwn economaidd yng Nghymru, gan godi i £1.77 i'r Deyrnas Unedig.
Am bob £1 o gyllid ffi'r drwydded mae S4C yn ei dderbyn, mae £1.02 yn cael ei gynhyrchu mewn treth i'r Trysorlys.
Gweithiodd S4C gyda dros 977 o gyflenwyr mewn 47 o sectorau gwahanol yng Nghymru a thu hwnt.
Yn ystod 2022-23 bu S4C yn gweithio gyda 70 o gwmnïau cynhyrchu ac yn rhannu bron i 80% o'i chyllideb i gomisiynu cynnwys. Cynhyrchwyd dros 98% o'r cynnwys hwnnw yng Nghymru.
Prynodd Netflix ei ddrama gyntaf yn y Gymraeg yn unig, sef y ddrama drosedd Dal y Mellt a gomisiynwyd gan S4C (a enwyd yn 'Rough Cut' ar y llwyfan) gan ehangu'r gynulleidfa ryngwladol ar gyfer cynnwys Cymraeg wedi’i wneud yng Nghymru.
Mewn arolwg, nododd cyflenwyr uniongyrchol S4C fod siarad Cymraeg yn sgil hanfodol i 75% o'u gweithwyr.
Mae S4C yn chwarae rhan gynyddol mewn addysg a datblygiad. Mae wedi gosod agenda hyfforddiant proffesiynol yn sector y cyfryngau, wedi cefnogi prentisiaethau i fynd i mewn i sector y cyfryngau ac wedi cynhyrchu cynnwys addysgol i blant a phobl ifanc, gan gynnwys uwchlwytho dros 80 awr o gynnwys i lwyfan dysgu Llywodraeth Cymru: Hwb.
Roedd y prosiect hwn yn gyfle i Wavehill ddangos y gwaith ymchwil unigryw y gallwn ei gynnig o fewn y sector creadigol. Roedd hefyd yn caniatáu inni ddangos effeithiau diriaethol a phellgyrhaeddol sefydliad sy'n agos at galonnau ei wylwyr. Rydym yn edrych ymlaen at weld sut mae S4C yn parhau i gael effaith gadarnhaol ar draws Cymru yn y blynyddoedd nesaf wrth iddynt barhau i weithredu eu strategaeth newydd.
Os hoffech ragor o wybodaeth am waith ymchwil Wavehill, gan gynnwys asesiadau effaith economaidd-gymdeithasol yn y sector creadigol, cysylltwch ag Endaf Griffiths, Michael Pang neu Rhys Maher.